De wereld is in crisis, in pandemie. Maakt duidelijk dat het leven niet zo maakbaar is als we dachten. Aan mensen om me heen merk ik dat de tweede (soort van) lockdown er mentaal zwaarder inhakt. Veerkracht is wat ik iedereen gun en dit stukje proza over gaat.

Deze pandemie voelt als een confrontatie met onze sterfelijkheid en daar waar dat niet voor iedereen tijdens de eerste golf al doordrong, doet het dat nu misschien nog meer. Die confrontatie was in mijn leven al aanwezig, sinds januari 2019 toen mijn moeder ziek werd, maar ik voel me er wat minder alleen in sinds corona. Het is interessant hoe de ene persoon beter met verandering om kan gaan dan de ander. Aan de ene kant heb je mensen die ‘het nieuwe normaal’ omarmen: ze accepteren de omstandigheden en richten zich op wat wel kan. Hier tegenover staan mensen die meer moeite hebben: mensen met veel ‘huidhonger’ of meer extreem: de categorie die zich diep laat ingraven in een bubbel van complottheorieën en ontkenning. Het voelt soms ook alsof we elkaar helemaal niet meer mogen aanspreken op gedrag, zo ervaar ik wanneer ik vooral een grote bek terugkrijg wanneer je mensen aanspreekt op 1,5 m gedrag in de supermarkt. Soms zakt de moed me redelijk in de schoenen 😉. Het deed me nadenken: wat nu als er nog een tweede pandemie uitbreekt? Kan dat? Wordt het dan écht chaos? Zijn we zo niet gewend om te leven in een onzekere wereld die bol staat van verandering?

Anders gezegd: zijn we ontwend om te leven in een wereld die verrassend is? Of een wereld waarin we te maken hebben met een virus wat niet zichtbaar is, je niet hoort of voelt en waarvan we de impact niet kunnen overzien? 1 ding is zeker: er gebeuren in het leven vooral onverwachte gebeurtenissen waar je je niet op kan voorbereiden, dus kunnen we maar beter proberen om een manier te vinden om daar flexibel mee om te gaan en ons aan te passen.

We zitten niet allemaal in hetzelfde schuitje, maar wel in dezelfde storm

Dat aanpassingsvermogen, ook wel de adaptability quotient genoemd (AQ) is volgens sommigen dé belangrijke ‘skill’ voor de wereld van nu.

Zo was ik tot er tot half augustus van overtuigd dat de kans heel groot is dat mijn moeder een keer gaat overlijden aan haar pancreascarcinoom. Maar ineens, tijdens haar 22^e chemokuur, kreeg ze een hartstilstand. Een HART STIL STAND. Dat zat niet in mijn plaatje en leerde me dat er dus echt altijd weer onverwachte dingen kunnen gebeuren, ook als je denkt ‘het is toch wel even goed zo’.

Wat ik vooral begrijp van de mate waarin je in staat bent om met verandering om te gaan is ten eerste deze eigenschap te ontwikkelen: ‘learn to unlearn’: loslaten en open staan voor ‘a change of mind’. Met alle dingen waar we ons in onze maatschappij voor kunnen verzekeren is het best ingewikkeld om zekerheden los te laten. De zekerheid van loslaten van shoppen, uiteten, vliegreisjes plannen, onbezorgd naar festivals gaan etc. Kunnen we dit loslaten en openstaan voor een nieuwe manier van leven?

Twee andere aspecten gaan juist over jezelf kennen (je karakter en je waarden) en de omgeving. Om mee te gaan met de altijd veranderende omgeving is het nog belangrijker dan ooit om je eigen waarden te kennen. Mijn eigen waarden, doen me denken aan de Covey blogs die ik jaren geleden schreef; toen ik mijn waarden op een rij heb gezet. Ik heb besloten om ze nog een keer te bekijken, ik denk dat het de basis is waarmee je sterk in je schoenen kan staan in tijden van onzekerheid: wat zijn je kernwaarden, waar word je blij van, waardoor word je geprikkeld. Je waarden zijn je identiteit en maken ook hoe jij je beslissingen maakt. In de wereld voor corona waren we vooral druk, haasten van afspraak naar afspraak en van reisje naar volgend groot avontuur. Stilstaan, naar binnen keren en je identiteit echt omschrijven kan veel helpen.

Alan Watts “You’re under no obligation to be the same person you were five minutes ago.”

En dan de omgeving: alles is met elkaar verbonden, de klimaatproblematiek en corona laten de gevolgen daarvan zien maar ook als het op relaties aankomt staan we zo met elkaar in verbinding (en maakt het zo moeilijk om sommige mensen minder of niet te zien). Jim Rohn zei ooit: “You are the average of the top 5 people you spend the most time with.” Interessante theorie die aansluit ook op hoe belangrijk het is je eigen waarden te kennen. Ik denk dat het heel relevant is te kijken in deze naar: kan ik iets veranderen aan de situatie? Als wel, doen. Als niet, dan moet je er wel in mee gaan. De ziekte van mijn moeder blijft het me leren. Zo zit de wereld in de ‘tweede golf’, mijn moeder in haar ‘derde golf’ en zo zijn we nu alweer weken aan het wachten, in onzekerheid over bepaalde behandelingen. Wat we dan doen, mijn moeder, broertje en ik, bij weer een onzekerheid of niet al te beste uitslag: we huilen even, dan kijken we naar wat nog wel mogelijk is, en gaan we daarmee door en zijn we weer in het nu. Ik denk dat het een manier is om ook met corona om te gaan, met veel dingen; in het nu zijn en kijken wat er nog wél kan. En dat niet alleen voor jezelf, maar ook voor de maatschappij: een stukje solidariteit naar anderen, de luxe van maatschappij waarin we leven die zoveel dingen mogelijk maakt. Wat kunnen we ieder vanuit ons eigen schuitje doen om samen door de storm te komen en wat meer in 1 schuit te komen ook met z’n allen?

“Presence is everything. It’s the key to the questions we ask, the details we miss and the next step we take. Don’t be so blinded by the past & future that you miss what’s in front of you. Accept where you are, let go of what you were and believe in who you’ll be.”

Mini-avonturen

Het gebrek aan contact, niet uit eten gaan, geen verre reizen, geen festivals of onbezorgd dansen tot in de vroege uurtjes in een techno hut; ik mis het. Maar ik weet ook dat mijn eigen houding het enige is wat ik een klein beetje onder controle heb. Ik las laatst de term ‘mini-avonturen’: die kan je nog wel beleven! Met meer aandacht in je eigen huis of omgeving zijn, brengt nieuwe dingen op je pad. ‘Kleine’ dingen als aandacht voor verkleurde bomen gisteren op de Veluwe, spontaan thee drinken met mijn moeder of ontdekken dat er een hartje in mijn kurkvloer zit! Mini-avonturen zijn het.

Kop in het zand?

Maar makkelijk is het niet altijd om ‘met aandacht’ mijn vloer te bekijken bijvoorbeeld of lekker zen door een bos te sjouwen😉 Ik wil soms gewoon onbezorgd iets doen! Als je net als ik het geluk hebt om een baan te hebben die je uitdaagt en waarin je je kan verliezen, is dat daarom best fijn. Maar ook social media, netflix, tv, Tinder etc… zo zijn er genoeg dingen om afleiding te vinden en daarmee je kop in het zand te steken. Ze zetten me deze weken weer aan het denken: uiteindelijk is ‘druk zijn’ (met wat dan ook!) een gevolg van een gebrek aan keuzes. “Wie altijd maar druk is, is verslaafd aan prikkels en geeft voorrang aan de ogenschijnlijk urgente zaken boven de echt belangrijke. Een appje, mailtje, tv, belletje zijn alle welkome afleidingen. Met name in banen waarin je altijd door kan gaan, is niet alleen ambitie een drijfveer om nog meer te werken maar ook een stukje vluchtgedrag.” Tony Crabbe omschrijft dit druk zijn verder: “Het is een soort vicieuze cirkel. We krijgen het zo druk omdat we iets willen bereiken, dat leidt ertoe dat we een beetje onthecht raken van de mensen van wie we houden en dat creëert een gevoel van leegte. Die leegte maakt het weer minder comfortabel om alleen te zijn met onszelf, wat ons weer richting drukte drijft. Die cyclus wordt steeds sterker.”

Het klinkt behoorlijk dramatisch zoals de quote van Tony Crabbe nu schetst, maar in de basis zit er veel in wat wellicht herkenbaar is. Deels voor mij ook en het maakt de cirkel weer rond naar wat ik al eerder schreef en volgens mij iets is waar je een leven lang in kan leren: het belang van stilte, van rust en kennen van je eigen waarden. Ik ben benieuwd of corona ons kan verleiden om ons continue verlangen van altijd meer (afleiding) in ons leven, werk, vakanties, afspraken, shoppen, social media, netflixen etc. kan ombuigen naar minder verlangen. Minder verlangen naar altijd meer zorgt voor meer ruimte voor je eigen waarden en spontane dingen. Ruimte om er voor elkaar te zijn. Het past in ieder geval bij twee van mijn belangrijke waarden; authenticiteit en vrijheid.

Zoals altijd heeft de natuur de tijd, en met het ingaan van de herfst; wat toch een seizoen is van verandering (elk jaar weer, dus in die zin ook voorspelbaar😊), hoop ik dat het jou mag inspireren veerkrachtig te leren worden dan wel te blijven in onzekere tijden. Mini-avonturen zijn er genoeg, en af en toe je kop in het zand steken is lekker en mag best. Toch brengt vooral in het hier en nu zijn prachtige dingen, kijkend alleen al naar de afgelopen dagen: van krantje delen met mijn moeder op zaterdag, bladeren die net kunst zijn, verse bloemen van de markt tot vers gebakken brood op zondag en tijd te kunnen nemen om te schrijven en te reflecteren op mijn eigen veerkracht.

Keep strong!